Aby pokryć/zapłacić należności celne, muszą najpierw wystąpić dwa zdarzenia:

1. Określenie kwoty należności – wykonuje organ celny, właściwy dla miejsca powstania długu celnego, z wyłączeniem sytuacji, gdy kwota należności określana jest przez zgłaszającego i akceptowana przez organ celny.

Należności celne określone są albo w przyjętym zgłoszeniu celnym (zaakceptowanym po weryfikacji albo bez niej), albo w decyzji wydanej przez organ celny.

W przypadku korzystania z procedury uszlachetniania czynnego kwota należności wynikająca z dopuszczenia do obrotu towaru objętego pierwotnie procedurą uszlachetniania czynnego może być określona w kwicie rozliczenia (patrz przepisy dotyczące procedury uszlachetniania czynnego).

2. Powiadomienie o długu celnym – czyli poinformowanie dłużnika o określonej kwocie należności celnych.

Sposób powiadomienia o długu celnym uzależniony jest od tego, czy należności określone są w decyzji wydanej przez organ celny czy w zgłoszeniu celnym.

W przypadku gdy należności określone są w decyzji, do powiadomienia o długu celnym dochodzi w wyniku doręczenia decyzji, które nastąpiło zgodnie z przepisami obowiązującymi w ramach postępowania celnego.

W sytuacji gdy należności celne wynikają ze zgłoszenia celnego, powiadomienie o długu celnym następuje w wyniku odbioru odpowiedniej karty zgłoszenia celnego, albo w przypadku gdy zgłoszenie złożone było w formie elektronicznej – poprzez odbiór stosownego komunikatu w systemie elektronicznym.

• Jeżeli dłużnik nie korzysta z żadnego z ułatwień płatniczych przewidzianych w art. 110 – 112 UKC, to zgodnie z art. 65 ust. 1 ustawy – Prawo celne, płatność powinna nastąpić w terminie 10 dni.
• Jeżeli dłużnik korzysta z ułatwienia płatniczego, należności płaci się przed upływem terminu wyznaczonego w ramach tego ułatwienia.

Za termin zapłaty należności uznaje się:

• przy zapłacie gotówką – dzień wpłacenia kwoty należności w kasie urzędu skarbowego lub w kasie podmiotu obsługującego ten urząd lub na rachunek właściwego urzędu skarbowego w banku, w placówce pocztowej, w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, w biurze usług płatniczych, w instytucji płatniczej lub w instytucji pieniądza elektronicznego,
• w przypadku polecenia przelewu z rachunku bankowego dłużnika w banku lub instytucji kredytowej lub rachunku płatniczego dłużnika w unijnej instytucji płatniczej (w rozumieniu art. 2 pkt 32 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych) lub unijnej instytucji pieniądza elektronicznego, które nie mają siedziby lub oddziału na terytorium Polski) – dzień złożenia zlecenia płatniczego przez dłużnika, jeżeli wpłacana kwota zostanie uznana na rachunku bankowym urzędu skarbowego w terminie wskazanym w art. 54 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych. W razie przekroczenia tego terminu za termin zapłaty za termin zapłaty uważa się dzień uznania kwoty na rachunku bankowych urzędu skarbowego.

Pobór odsetek od należności celnych, określenie przypadków, w których odsetki będą pobierane i okresów, za które będą one pobierane, a także stosowaną stawkę odsetek za zwłokę reguluje art. 114 UKC.

Odsetki są naliczane:

• w przypadku zwłoki w zapłacie należności celnych (art. 114 ust. 1 UKC),
• gdy dług celny powstał na podstawie art. 79 lub 82 UKC (w wyniku niespełnienia warunków lub kryteriów) lub jeżeli powiadomienie o długu celnym jest wynikiem kontroli po zwolnieniu towarów. Wówczas odsetki liczone będą od kwoty należności celnych od dnia jego powstania do dnia powiadomienia o tym długu (art. 114 ust. 2 UKC).

Organ celny może odstąpić od naliczania odsetek za zwłokę, jeżeli na podstawie udokumentowanej oceny sytuacji dłużnika zostanie stwierdzone, że ich naliczenie spowodowałoby poważne trudności natury ekonomicznej lub społecznej. Do ustalenia stawki odsetek za zwłokę stosuje się stopę referencyjną ustalaną zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim (publikowana na stronie internetowej NBP).